Toezicht en handhaving
In Nederland zijn veel regels, waaraan u zich moet houden. Van een aantal van deze regels controleert de gemeente, of u zich daar wel aan houdt.
Deze regels gaan over bouwen (waaronder bouwen, sloop en het gebruik van gronden en bouwwerken), milieu (bedrijfsactiviteiten) en openbare orde en veiligheid (overtredingen van de Algemene Plaatselijke Verordening, ook wel APV). De regels die de gemeente controleert, zijn bedoeld om de gemeente veilig en leefbaar te houden. Bekijk het beleidsdocument vergunningverlening, handhaving en toezicht.
Bevoegdheden van de toezichthouder
Als er iets wordt gemeld, bijvoorbeeld overlast door blaffende honden, komt er een toezichthouder van de gemeente een onderzoek instellen. De toezichthouder heeft bevoegdheden en plichten en is benoemd door het college van burgemeester en wethouders. De bevoegdheden van de toezichthouder staan in artikel 5:11 en verder van de Algemene wet bestuursrecht. De bevoegdheden van een toezichthouder gaan soms verder dan die van bijvoorbeeld een politieagent.
Mag een toezichthouder zomaar bij u op het erf komen?
Een toezichthouder heeft geen toestemming van de eigenaar nodig om plaatsen te betreden, met uitzondering van een woning. De toezichthouder moet zich wel desgevraagd legitimeren. Onze toezichthouders stellen zich altijd voor en vertellen wat ze komen doen. De legitimatie tonen zij als u daarom vraagt. Het komt regelmatig voor dat onze toezichthouders ergens komen kijken en dat er niemand thuis is. Zij proberen vanwege de efficiency dan toch hun werk te doen.
Mag een toezichthouder foto’s maken?
Ja, dat mag en dat doen ze ook vaak. Dat voorkomt discussie achteraf en het is handig wanneer een klacht zich herhaalt. De foto’s worden op de server van de gemeente bewaard. Als ze geen nut meer hebben, worden ze gewist.
Wanneer komt er een toezichthouder?
De gemeente controleert uit eigen beweging bouwwerken met een bouwsom van meer dan € 100.000,- en de wat grotere bedrijven die onder de Wet milieubeheer vallen. Die laatste worden door de Regionale Uitvoeringsdienst (RUD) Drenthe gecontroleerd. Specifieke evenementen als paasvuren en dergelijke worden door brandweer en/of gemeentelijke BOA gecontroleerd.
De buitengewoon opsporingsambtenaar (BOA)
De BOA is een buitengewoon opsporingsambtenaar. Hij is in dienst van de gemeente, maar werkt ook voor justitie in die zin dat hij bekeuringen kan uitschrijven. Ook bij bijvoorbeeld Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten en het Drents Landschap zijn BOA’s in dienst.
Een BOA is meestal ook toezichthouder als hierboven beschreven. Maar als hij de ruimere toezichthoudersbevoegdheden gebruikt, kan hij geen bekeuring meer uitschrijven voor een overtreding die hij niet had kunnen constateren als hij alleen zijn BOA-bevoegheden had gebruikt.
Een BOA heeft een uitgebreide opleiding op het gebied van strafrecht. De gemeentelijke BOA is te herkennen aan het blauwe uniform.
Wat doet een BOA?
De BOA reageert op meldingen en klachten over parkeren, overlast van dieren, belemmeringen van de openbare weg, lawaai, zwerfafval, hangjeugd, bomenkap, burenruzies enzovoorts. Hij rijdt ook patrouilles, soms samen met een wijkagent en kan parkeerboetes uitschrijven.
Wat is het verschil tussen en BOA en een toezichthouder?
- Een BOA kan boetes uitschrijven.
- Een toezichthouder heeft meer onderzoeksbevoegdheden maar kan alleen sancties voor de toekomst opleggen, als een overtreding niet wordt beëindigd. Hij geeft eerst een aanwijzing die opgevolgd moet worden. Een voorbeeld van een aanwijzing is: vanwege de verkeersveiligheid dient u de struik te snoeien. Deze mondelinge aanwijzing wordt achteraf schriftelijk bevestigd.
- Een toezichthouder kan geen boete uitschrijven maar wel een sanctie opleggen. De toezichthouder doet dit zelden ter plaatse, met uitzondering van een bouwstop wanneer er illegaal gebouwd wordt. De bouwstop wordt direct en ter plaatse opgelegd.
- Als een overtreding wordt geconstateerd, volgt een brief met een hersteltermijn. Alleen als een overtreding niet na zo’n eerste aanschrijving wordt opgeheven, volgt een sanctie. Daarbij wordt nog één keer een termijn gegund. De sanctie is meestal een dwangsom (er moet een bedrag worden betaald) maar soms lost de gemeente de overtreding op, op kosten van de overtreder. Dat gebeurt bijvoorbeeld wel bij asbestverspreiding.
Krijgt u bericht na een toezichtbezoek?
Niet altijd. Als u bijvoorbeeld een bouwwerk heeft gerealiseerd en de toezichthouder constateert dat het in orde is, krijgt u daarvan geen bevestiging. De toezichthouders houden het principe ‘low profile’ aan, mede om geen drempel op te werpen voor het indienen van een melding of klacht.
Kleine overtredingen kunnen over het algemeen mondeling afgehandeld worden, ook omdat de veroorzaker zich soms niet bewust is van de overtreding en het probleem zelf snel oplost nu hij er wel van weet. Bijvoorbeeld wanneer beplanting voor een onveilige verkeerssituatie zorgt, is men vaak bereid te beplanting te snoeien en kort te houden.
Vertelt de toezichthouder wie de melding of klacht heeft ingediend?
Nee. In de praktijk heeft degene die aangesproken wordt op de betreffende situatie, meestal wel een vermoeden van wie de melding of klacht bij de gemeente heeft ingediend. Een schriftelijke melding of klacht is een openbaar document dat weliswaar niet actief verstrekt wordt, maar wel opgevraagd kan worden. Wenselijker is uiteraard, dat het niet tot een klacht of melding komt, maar dat bijvoorbeeld buren elkaar aanspreken, naar elkaar luisteren en ervoor zorgen dat de buur een goede vriend wordt of blijft.
Is het zinvol om als melder een foto te maken van een overtreding?
De gemeente raadt dit af. Het stiekem fotograferen van mensen is verboden en kan grote irritatie opwekken, terwijl de eventuele foto’s niet in het dossier van de gemeente gebruikt mogen worden.
Gebruikt de gemeente drones voor toezicht of wordt dit overwogen?
Nee.
Wordt op alle binnengekomen klachten en meldingen actie ondernomen?
De hoofdregel is: gevaar, schade, hinder is het belangrijkst. Er is een beleid dat de verschillende overtredingen een score geeft. Dat beleid kunt u opvragen.
De tweede hoofdregel is bij een handhavingsverzoek (een schriftelijk, ondertekend verzoek van een burger aan ons om een overtreding te doen beëindigen) wordt een overtreding altijd onderzocht en zonodig beëindigd wanneer die inderdaad wordt geconstateerd.
Op anonieme meldingen en klachten wordt in principe geen actie ondernomen. Dat doen we alleen als we op grond van ons handhavingsbeleid de klacht erg belangrijk vinden, bijvoorbeeld een groot illegaal bouwwerk of het slopen/dumpen van asbest.
Wat kan ik doen als mijn melding of klacht niet naar mijn tevredenheid wordt opgelost?
- De eerste stap is contact opnemen met de gemeente zodat de toezichthouder kan uitleggen waarom de melding of klacht zo afgehandeld is. Wellicht waren er juridische beperkingen, wellicht is er een actie ondernomen waar de melder/klager niet direct zicht op heeft.
- Heeft de toelichting uw ontevredenheid niet weggenomen, dan kunt u bijvoorbeeld formeel bezwaar maken. De zaak wordt dan door een onafhankelijke bezwarencommissie getoetst.
- U kunt ook een klacht over (het gedrag van) de toezichthouder indienen. Die wordt door de teamleider behandeld.
- Tenslotte is er de Nationale ombudsman, maar die onderzoekt alleen klachten waarvoor geen andere weg openstaat.
Hoe dien ik een klacht of melding in?
Bij voorkeur schriftelijk via het formulier Melding openbare ruimte. Milieucalamiteiten kunt u ook tijdens en buiten kantooruren melden bij het meldnummer van de provincie Drenthe, via telefoonnummer 0592 - 36 55 03.