Fruitbomenkweker De Vrolijke Noot bouwt met natuurlijke producten
Vijf jaar geleden namen Ties Betjes samen met zijn vrouw Esther een biodynamische fruitbomenkwekerij in Wapserveen over. Vanaf het begin was hun grote wens om werken en wonen er te combineren. Die wens gaat nu in vervulling, waarbij ze voor de bouw zoveel mogelijk gebruikmaken van natuurlijke en gerecyclede materialen.
De bedrijfswoning wordt onder architectuur van Orio Arichtecten gebouwd. Passend bij hun idealen, bouwt het stel het pand zo ecologisch mogelijk. Ties Betjes: “Het dak is geïsoleerd met tweedehandspiepschuim en ook de dakramen zijn gerecycled. Het pand is helemaal van hout gebouwd. De gevel wordt straks ook bekleed met lokaal hout van Pauls Houtzagerij en op het dak laten we sedum groeien.”
Innovaties
Hij vervolgt: “We werken met natuurlijke materialen, maar ook met verloren technieken. We zijn nu bezig met het isoleren van de muren met stro. Aan de buitenkant daarvan komt houtwol dat uit deze regio komt. Aan de binnenkant komt een laag van leem. Het stro wordt geperst en zit zo aan beide kanten dicht, waardoor er geen zuurstof bij kan komen en het dus ook voldoende brandveilig is.”
Bij de bouw van het nieuwe pand hebben ze ook nagedacht over het afvalwater. “Omdat we niet aangesloten zijn op het riool, krijgen we voor het afvalwater een helofytenfilter. Het afvalwater wordt hierbij vooral door bepaalde plantensoorten zo goed schoon gemaakt dat het niet meer schadelijk is voor het milieu”, vertelt Betjes.
Tekst gaat verder onder de afbeelding.
Een schets van hoe de bedrijfswoning er straks uit komt te zien
Hij denkt niet dat hij hierdoor veel duurder uit is: “Qua prijs zal het waarschijnlijk niet zoveel verschillen met reguliere bouw. We vinden dat ook niet zo belangrijk, we vinden vooral het milieu van belang en passen daar, voor zover het Bouwbesluit dat toelaat, de bouw op aan.”
Zijn passie voor het milieu is er niet met de paplepel ingegoten: “Ik kom uit een standaard gezin uit Haarlem en heb eerst jaren gewerkt als kleding- en schoenenverkoper in winkels in de Randstad, bijvoorbeeld in de Kalverstraat in Amsterdam, volledig in net pak.” Dat veranderde nadat hij zijn toekomstige vrouw Esther ontmoette. “Zij komt meer uit deze wereld. Ik ben toen begonnen met een moestuin. En daar werd ik steeds fanatieker in. We zijn daarna gaan kijken bij de biodynamische landbouwschool in Dronten en toen viel het kwartje. Dat wil ik! Ik wist alleen niet zo goed hoe.”
Groentekwekerij
De start kwam vervolgens in Bloemendaal. Betjes: “Daar konden we een kleine groentekwekerij starten. We mochten de grond daar gratis gebruiken. Ondertussen zochten we verder. We zijn gaan fantaseren en hebben van alles bekeken. Via wat omwegen zijn we uiteindelijk hier in Wapserveen terecht gekomen, waar we deze biodynamische bomenkwekerij konden overnemen.”
Tekst gaat verder onder de foto.
Esther en Ties Betjes
Het is de enige bomenkwekerij in Nederland waar fruitbomen en -struiken op een biodynamische manier worden gekweekt. Dat is een vorm van biologisch kweken waarbij alle onderdelen van de omgeving als één geheel worden gezien. “We kweken onder andere oudere rassen die goed bestand zijn tegen ziekten en zo sterke bomen worden. Denk bijvoorbeeld aan oude noordelijke streekrassen zoals de Drentse paradijs appel, de Groninger Kroon en de Notarisappel, maar ook de Veendammer glorie en de Dokkumer Nije. Dat is een stuk cultureel erfgoed dat we willen behouden”, aldus Betjes.
Al vanaf het begin had het stel, met inmiddels twee kinderen, de wens om te werken en te wonen op het terrein van de kwekerij. Die wens komt nu eindelijk in vervulling. Betjes: “Doordat de grond een andere bestemming had, heeft dat even geduurd . We hebben in die tijd wel een gezond bedrijf opgebouwd, waardoor wat we nu neerzetten ook financieel mogelijk is.”
Hij sluit af: “We zijn hier gekomen en doen dit op deze manier omdat we de wereld beter willen achterlaten. Dit is wat ik wil doen en waar ik gelukkig ben. Hier kan ik doen wat ik wil doen.”